Khi lượng đường trong máu tăng cao trong cơ thể, điều gì sẽ xảy ra?
◇'Đường huyết' : lượng đường glucose trong máu
Các carbohydrate mà chúng ta tiêu thụ khi ăn sẽ đi vào cơ thể và trở thành glucose. Lúc này, glucose chứa trong máu được gọi là 'đường huyết'.
Glucose chính là năng lượng. Khi tập thể dục hoặc vận động, đường sẽ được tiêu thụ. Vì vậy, lượng đường trong máu giảm xuống và thường nói là "hạ đường huyết". Trong cơ thể chúng ta, mức đường huyết phù hợp là dưới 100mg/dL khi đói, và dưới 140mg/dL sau 2 giờ ăn.
Nếu lượng đường trong máu duy trì cao kéo dài, các triệu chứng như mệt mỏi, giảm tập trung sẽ xuất hiện và nếu nặng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như tiểu đường. Cần kiểm soát lượng đường trong máu không quá cao để loại bỏ các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường.
◇Ảnh hưởng của lượng đường trong máu cao đến insulin và hemoglobin A1c
Sau bữa ăn, để đưa lượng đường trong máu trở về trạng thái bình thường, tụy tạng tiết ra 'insulin'. Khi insulin chuyển glucose đến các tế bào trong cơ thể, các tế bào sử dụng đường làm năng lượng. Phần glucose còn lại sau khi sử dụng được chuyển đổi thành 'glycogen' và lưu trữ trong gan và cơ bắp. Khi lượng lưu trữ vượt quá mức, phần glucose còn lại sẽ biến thành mỡ và tích tụ trong cơ thể.
Nếu tiêu thụ nhiều carbohydrate và đường khiến lượng đường trong máu duy trì ở mức cao, sẽ tích tụ nhiều mỡ hơn. Điều này có nghĩa là không đủ hoạt động thể chất để sử dụng năng lượng, do đó mỡ ngày càng tăng và cơ bắp giảm đi. Thói quen ăn uống không đúng cách và thiếu vận động dẫn đến béo phì, và người béo phì dễ mắc bệnh tiểu đường khó kiểm soát insulin. Trong số các loại béo phì, những người có béo bụng, mỡ nội tạng thì càng nguy hiểm hơn.
Có một điều cần chú ý để phòng ngừa bệnh tiểu đường do lượng đường trong máu cao kéo dài gây ra. Đó chính là hemoglobin A1c.
Hồng cầu chứa hemoglobin, có vai trò vận chuyển oxy trong máu, khi liên kết với glucose trong máu gọi là hemoglobin A1c. Thời gian sống của hồng cầu khoảng 120 ngày. Khi kiểm tra chỉ số hemoglobin A1c, có thể biết được trạng thái kiểm soát đường huyết trung bình trong 2-3 tháng qua. Phạm vi bình thường của hemoglobin A1c là từ 4% đến 5,7%. Nếu trên 6,5%, được chẩn đoán là tiểu đường.
Nếu lượng đường trong máu duy trì cao, đường sẽ tích tụ thành mỡ gây béo phì và dễ mắc bệnh tiểu đường. Ngoài ra, do hiện tượng glycosyl hóa hemoglobin, chỉ số HbA1c tăng lên, dẫn đến tiến triển thành bệnh tiểu đường. Vì vậy, kiểm soát đường huyết có thể coi là bước đầu tiên trong việc phòng ngừa bệnh tiểu đường.
Cải thiện thói quen ăn uống, tập thể dục: Bắt đầu kiểm soát đường huyết
Bạn có thể duy trì mức đường huyết trong máu khỏe mạnh bằng cách quản lý thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục và các phương pháp khác.
Thứ tự ăn uống bắt đầu bằng chất xơ, sau đó là protein và carbohydrate giúp kiểm soát đường huyết dễ dàng hơn. Chất xơ làm chậm tốc độ hấp thụ thức ăn qua ruột, giúp tránh tăng đường huyết đột ngột. Nó còn giúp giảm nồng độ cholesterol, hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Khi tiêu thụ carbohydrate, yếu tố chính của đường huyết, ở cuối cùng, cảm giác no sẽ tăng lên, ngăn ngừa ăn quá nhiều.
Sau khi ăn từ 30 phút đến 1 giờ, mức đường huyết tăng cao nhất. Lúc này, việc tập thể dục cường độ nhẹ như vận động cơ bắp hoặc đi bộ để tiêu hao lượng đường huyết tăng lên là rất tốt. Điều này giúp tiêu thụ lượng đường huyết tăng cao và ngăn chặn việc chuyển đổi lượng đường dư thừa thành mỡ. Nếu có thể, nên tăng cường lượng cơ bắp thông qua các bài tập phù hợp để nâng cao khối lượng cơ. Cơ bắp giúp tăng cường tỷ lệ trao đổi chất cơ bản, từ đó nâng cao lượng năng lượng tiêu thụ ngay cả khi ăn cùng một lượng calo. Ngoài ra, nó còn mở rộng không gian lưu trữ glycogen, giúp dự trữ glucose trước khi chuyển thành mỡ.